
ভাৰত এখন বহুজাতিক, বহু ধৰ্মীয় আৰু বহু জনগোষ্ঠীৰ দেশ। ইয়াত শতকৰা ৫০ ৰো অধিক জনগোষ্ঠী SC, ST, আৰু OBC বৰ্গৰ অন্তৰ্গত। বহু সময়ত এই জনগোষ্ঠীসমূহৰ শিক্ষাৰ্থীসকলে সামাজিক আৰু আৰ্থিক সঙ্কটৰ বাবে পঢ়াশুনিত পিছ পৰে। তেনে পৰিস্থিতিত, শিক্ষাৰ ক্ষেত্ৰত সাম্যতা কায়েম কৰিবলৈ আৰু পিছপৰা গোটক আগবাঢ়ি দিয়াৰ বাবে কেন্দ্ৰীয় চৰকাৰে আৰম্ভ কৰিছে SC, ST, OBC Scholarship Scheme 2025।
এই আঁচনিৰ দ্বাৰা শিক্ষাৰ্থীসকলে বছৰত সৰ্বাধিক ₹৪৮,০০০ লৈকে আৰ্থিক সহায় লাভ কৰিব পাৰিব। উচ্চ শিক্ষা গ্ৰহণ, পেচাদাৰী শিক্ষাৰ ক্ষেত্ৰত বা বিদ্যালয়ৰ পাঠ্যক্রম অব্যাহত ৰাখিবলৈ এই ধন বিশেষ সহায়ক হব।
🎯 আঁচনিৰ লক্ষ্য আৰু মূল উদ্দেশ্য
এই আঁচনিৰ তলত চৰকাৰে বিশেষকৈ তলত উল্লেখ কৰা উদ্দেশ্যসমূহ বাস্তৱায়ন কৰাৰ লক্ষ্যে আগবাঢ়িছে:
- শিক্ষাৰ ক্ষেত্ৰত সমতা নিশ্চিত কৰা — সকলো জাতি, গোষ্ঠী, আৰু ধৰ্মৰ শিক্ষাৰ্থীক সমান সুযোগ দিয়া।
- আর্থিক সীমাবদ্ধতাই যেন শিক্ষাৰ বাধা নহয় — দুখীয়া আৰু পিছপৰা পৰিয়ালৰ সন্তানসকলক সহায় কৰা।
- ড্ৰপ আউট হাৰ হ্ৰাস কৰা — বহু ছাত্ৰ-ছাত্ৰীয়ে পইচাৰ অভাৱত বিদ্যালয় এৰি দিয়ে, সেয়া ৰোধ কৰা।
- Skill Development আৰু Higher Education ৰ প্ৰচাৰ — মেধা বিকাশ আৰু পেচাদাৰী পাঠ্যক্ৰমত অংশগ্ৰহণ উৎসাহিত কৰা।
🧾 আঁচনিত অংশগ্ৰহণৰ বাবে কাক কাক যোগ্য ধৰা হৈছে?
আবেদন কৰিবলৈ শিক্ষাৰ্থীসকলে তলত উল্লেখ কৰা মাপকাঠিসমূহ পূৰণ কৰিব লাগিব:
- ৰাষ্ট্ৰীয়তা: আবেদনকাৰী ভাৰতৰ নাগৰিক হ’ব লাগিব।
- জাতিগত যোগ্যতা: SC, ST, অথবা OBC শ্ৰেণীৰ অন্তৰ্গত হ’ব লাগিব।
- বয়স: ৩০ বছৰৰ তলত হ’ব লাগিব (আবেদন কৰাৰ সময়ত)।
- শিক্ষাগত যোগ্যতা: অন্ততঃ ১২শ্ৰেণীত ৬০% নম্বৰ লাভ কৰা হ’ব লাগিব।
- আয় সীমা: পৰিয়ালিক বছৰৰ আয় ₹৩.৫ লাখ (কিছুমান ৰাজ্যত ₹৪.৫ লাখলৈ অনুমতি থাকে)।
- চলিত শিক্ষাৰ অৱস্থা: শিক্ষাৰ্থী ৯ম শ্ৰেণীৰ পৰা Post-Graduation বা প্ৰফেচনেল কোর্সত নামভৰ্তি হৈ থাকিব লাগিব।
- বেংক একাউণ্ট: আধাৰ নম্বৰৰ সৈতে সংলগ্ন একাউণ্ট বাধ্যতামূলক।
📚 উপলব্ধ বৃত্তিৰ ধৰণসমূহ — শিক্ষাৰ ধাপ অনুসৰি সহায়
এই আঁচনিৰ অধীনত বিভিন্ন স্তৰৰ শিক্ষাৰ্থীৰ বাবে বিভিন্ন ধৰণৰ বৃত্তি উপলব্ধ:
📌 ১. পূৰ্ব-মেট্ৰিক বৃত্তি (Pre-Matric Scholarship)
৯ আৰু ১০ শ্ৰেণীৰ ছাত্ৰ-ছাত্ৰীৰ বাবে এই সহায়। বিদ্যালয়ত পঢ়া অব্যাহত ৰাখিবলৈ এই বৃত্তিয়ে মূল সহায় কৰে।
📌 ২. পাছ-মেট্ৰিক বৃত্তি (Post-Matric Scholarship)
১১ শ্ৰেণীৰ পৰা স্নাতক (Graduate), স্নাতকোত্তৰ (Postgraduate), অথবা অন্যান্য পাঠ্যক্ৰমত নামভৰ্তি শিক্ষাৰ্থীসকলৰ বাবে। হোষ্টেল ফিচ, টিউচন ফিচ, কিতাপ, আদি খৰচ বহন কৰা হয়।
📌 ৩. মেৰিট কাম মীনছ বৃত্তি (Merit-cum-Means Scholarship)
বেছিভাগ পেচাদাৰী শিক্ষাৰ বাবে — যেনে ইঞ্জিনিয়াৰিং, মেডিকেল, ল’ আদি। মেধা আৰু প্ৰয়োজন উভয়টো বিবেচনা কৰি এই বৃত্তি দিয়া হয়।
📌 ৪. শ্ৰেষ্ঠ শিক্ষা বৃত্তি (Top Class Education Scholarship)
IIT, IIM, AIIMS, NLU আদিৰ দৰে শীৰ্ষস্থানীয় প্ৰতিষ্ঠানত পঢ়া SC/ST শিক্ষাৰ্থীৰ বাবে। এইবিলাকত পূৰ্ণ টিউচন ফিচ, ৰেহাই, পাঠ্যসামগ্ৰী আৰু হোষ্টেল ফিচ দিয়া হয়।
💰 বৃত্তিৰ পৰিমাণ আৰু লাভ
শিক্ষাৰ্থীসকলে বছৰত সৰ্বাধিক ₹৪৮,০০০ লৈকে এই আঁচনিৰ জৰিয়তে লাভ কৰিব পাৰে। বিৱৰণ তলত দিয়া হৈছে:
শিক্ষাৰ্থীৰ বৰ্গ | স্তৰ | বছৰৰ সহায় (আনুমানিক) |
SC/ST | Post-Matric | ₹১২,০০০ – ₹৪৮,০০০ |
OBC | Post-Matric | ₹১০,০০০ – ₹২৫,০০০ |
SC/ST | Top Class | প্ৰতিষ্ঠান অনুসৰি বৃদ্ধি |
ই সহায়ৰ ভিতৰত থাকিব:
- টিউচন ফিচ
- হোষ্টেল ৰেহাই
- পাঠ্যপুথি আৰু ষ্টেচনাৰী
- এককালীন ভাত্তা
📃 প্ৰয়োজনীয় নথিপত্ৰসমূহৰ তালিকা
সঠিকভাৱে আবেদন কৰিবলৈ তলৰ নথিপত্ৰসমূহ আগতীয়াকৈ সাজু কৰি ৰাখিব লাগিব:
- আধাৰ কাৰ্ড
- জাতি প্ৰমাণপত্ৰ (SC/ST/OBC)
- আয় প্ৰমাণপত্ৰ
- বাসস্থান প্ৰমাণপত্ৰ
- শিক্ষা প্ৰতিষ্ঠানৰ নামভৰ্তি ৰশিদ বা প্ৰমাণপত্ৰ
- বিগত শিক্ষাবছৰৰ মাৰ্কশ্বীট
- পাসপ’ৰ্ট আকাৰৰ ফটো
- বেংক একাউণ্ট পাসবুকৰ কপি
- মোবাইল নম্বৰ আৰু ই-মেইল (আধাৰ লগ কৰা)
🌐 আবেদনৰ সম্পূৰ্ণ অনলাইন প্ৰক্ৰিয়া – ধাপ অনুযায়ী বিৱৰণ
২০২৫ চনৰ এই শিক্ষাবৃত্তি আঁচনিৰ বাবে আবেদন কৰাৰ সকলো প্ৰক্ৰিয়া জাতীয় বৃত্তি প’ৰ্টেল (NSP) ৰ জৰিয়তে চলি থাকে। ইয়াত সম্পূৰ্ণ প্ৰক্ৰিয়া ধাপে ধাপে বৰ্ণনা কৰা হৈছে:
✅ ধাপ ১: অফিচিয়েল ৱেবচাইট ভিজিট কৰক
প্ৰথমে গৈচোন এই ৱেবচাইটলৈ 👉 https://scholarships.gov.in
✅ ধাপ ২: নতুন পঞ্জীয়ন কৰক (New Registration)
- “New Registration” ক্লিক কৰক
- পৃষ্ঠা খোলাৰ পিছত নিৰ্দেশনা পঢ়ি স্বীকৃতি দিয়ক
- নাম, আধাৰ নম্বৰ, মোবাইল, ই-মেইল, জন্ম তাৰিখ, বেংক একাউণ্ট আৰু IFSC কোড দিয়ক
- আপোনাৰ লগত এখন User ID আৰু Password সৃষ্টি হ’ব
✅ ধাপ ৩: লগইন কৰক
- আগতে দিয়া User ID আৰু Password ব্যৱহাৰ কৰি লগইন কৰক
- লগইন কৰাৰ পিছত প্ৰফাইল সম্পূৰ্ণ কৰক
✅ ধাপ ৪: আঁচনি বাছনি কৰক
- আপোনাৰ যোগ্যতাৰ ভিত্তিত Pre-Matric, Post-Matric, Merit-cum-Means, বা Top Class আঁচনি বাছনি কৰক
✅ ধাপ ৫: আবেদন ফৰ্ম পূৰণ কৰক
- শিক্ষাগত তথ্য (পাঠ্যক্ৰম, নামভৰ্তিৰ সাল, নম্বৰ আদি)
- ঠিকনা, বেংক তথ্য
✅ ধাপ ৬: নথিপত্ৰ আপলোড কৰক
- স্কেন কৰা নথিপত্ৰ (PDF বা JPG ফৰ্মেটত) আপলোড কৰক
✅ ধাপ ৭: ফৰ্ম জমা দিয়ক
- সকলো তথ্য নিশ্চিত কৰি ‘Final Submit’ ক্লিক কৰক
- Application ID সংৰক্ষণ কৰক (পৰৱৰ্তী ব্যৱহাৰৰ বাবে)
🔍 আবেদন যাচাই আৰু অনুমোদনৰ ধাপসমূহ
আবেদন জমা দিয়াৰ পাছত সেইটো বিভিন্ন ধাপত যাচাই হয়:
🔸 ১. NSP যাচাই:
NSP প’ৰ্টেলত দিয়া তথ্য স্বয়ংক্ৰিয়ভাৱে যাচাই হয়।
🔸 ২. বিদ্যালয়/মহাবিদ্যালয় যাচাই:
আবেদন আপোনাৰ শিক্ষাপ্ৰতিষ্ঠানত যাচাই হয় — নামভৰ্তিৰ সত্যতা, পাঠ্যক্ৰম, শিক্ষাৰ স্তৰ ইত্যাদি নিশ্চিত কৰা হয়।
🔸 ৩. ৰাজ্যিক বা কেন্দ্ৰীয় কল্যাণ বিভাগৰ যাচাই:
প্ৰতিষ্ঠানৰ অনুমোদনৰ পিছত, তলত সংশ্লিষ্ট ৰাজ্যৰ বা কেন্দ্ৰীয় কল্যাণ বিভাগত আবেদন যাচাই হয়। ইয়াৰ পাছত চূড়ান্ত অনুমোদন প্ৰদান কৰা হয়।
💸 বৃত্তি বিতৰণ
চূড়ান্ত অনুমোদনৰ পাছত, শিক্ষাৰ্থীৰ আধাৰ সংলগ্ন বেংক একাউণ্টত Direct Benefit Transfer (DBT) ৰ জৰিয়তে ধন জমা হয়।
✅ এই ব্যৱস্থাৰ লাভ:
- কোনো দালাল বা মধ্যস্থৰ প্ৰয়োজন নহয়
- বৃত্তিৰ ধন সঠিক ব্যক্তিৰ একাউণ্টত জমা হয়
- দ্ৰুত, স্বচ্ছ আৰু নিৰ্ভৰযোগ্য পদ্ধতি
📌 উল্লেখযোগ্য যে, এই আঁচনি বাৰ্ষিকভাৱে নবীকৰণযোগ্য — আগৰ শিক্ষাবছৰত উত্তীৰ্ণ হ’লে আৰু মানদণ্ড পূৰণ কৰিলে পুনৰ আবেদন কৰিব পাৰি।
🔁 নবীকৰণ প্ৰক্ৰিয়া
পোস্ট-মেট্ৰিক আৰু Top-Class আঁচনিসমূহ নবীকৰণযোগ্য। ইয়াৰ বাবে আপোনাৰ:
- আগৰ বৰ্ষৰ মাৰ্কশ্বীট
- চলিত শিক্ষাৰ প্ৰমাণ
- নতুন আয় প্ৰমাণপত্ৰ
দায়িত্বসহকাৰে দাখিল কৰিব লাগিব। NSP প’ৰ্টেলৰ “Renewal” অপচনত গৈ তথ্য আপডেট কৰক।
📅 ২০২৫ বৰ্ষৰ সম্ভাৱ্য সময়সূচী
কাৰ্য | তাৰিখ (সম্ভাৱ্য) |
আবেদন আৰম্ভ | ১ মাৰ্চ, ২০২৫ |
অন্তিম তাৰিখ | মেৰ্চ শেষত |
নথি যাচাইৰ অন্তিম তাৰিখ | এপ্ৰিলৰ দ্বিতীয় সপ্তাহ |
ধন বিতৰণ আৰম্ভ | মে বা জুনৰ পৰা |
📌 দ্রষ্টব্য: ৰাজ্য অনুসৰি তাৰিখৰ পাৰ্থক্য থাকিব পাৰে — স্থানীয় শিক্ষা দপ্তৰৰ সৈতে যোগাযোগ ৰাখক।
📊 আবেদনৰ স্থিতি কেনেদৰে পৰীক্ষা কৰিব?
NSP প’ৰ্টেলৰ জৰিয়তে আপোনাৰ আবেদন কিমান আগবাঢ়িছে জানিবলৈ লগইন কৰি ‘Application Status’ চাব:
- Submitted: আবেদন সফলভাবে জমা হৈছে
- Verified by Institute: বিদ্যালয়ে যাচাই কৰিছে
- Verified by State: ৰাজ্যিক কল্যাণ দপ্তৰে যাচাই কৰিছে
- Sanctioned: অনুমোদন হৈছে
- Disbursed: ধন পঠিওৱা হৈছে
🙋♀️ সঘনাই সোধা প্ৰশ্ন (FAQs)
প্র: মই ১২শ্ৰেণীত ৫৮% পাইছোঁ, আবেদন কৰিব পাৰিম নেকি?
উ: দুখেৰে ক’ত লাগিছে — আবেদন কৰিবলৈ অন্ততঃ ৬০% নম্বৰ বাধ্যতামূলক।
প্র: মাৰ্কশ্বীট আপলোড কৰিব নোৱাৰিলে?
উ: আবেদন ৰদ হ’ব পাৰে। সকলো নথিপত্ৰ স্কেন কৰি ঠিক ফৰ্মেটত আপলোড কৰা বাধ্যতামূলক।
প্র: যদি মোৰ পৰিয়ালৰ আয় ₹৪.৬ লাখ হয়?
উ: কিছুমান ৰাজ্যত সীমা ৪.৫ লাখ লৈ হ্রাস কৰা হৈছে — আপোনাৰ ৰাজ্যৰ নিয়ম অনুসৰি জানিবলৈ শিক্ষা দপ্তৰৰ সৈতে যোগাযোগ কৰক।
প্র: যদি মোবাইল নম্বৰ আধাৰৰ সৈতে সংলগ্ন নহয়?
উ: আধাৰৰ OTP ভেৰিফিকেশ্যনৰ বাবে সংলগ্ন মোবাইল বাধ্যতামূলক। আধাৰ কাৰ্ড সংশোধন কেন্দ্ৰত গৈ আপডেট কৰাটো উত্তম।
☎️ যোগাযোগ আৰু সহায় প’ৰ্টেল
মাধ্যম | বিৱৰণ |
🌐 ৱেবচাইট | https://scholarships.gov.in |
📧 ই-মেইল | helpdesk@nsp.gov.in |
📞 হেল্পলাইন নম্বৰ | 0120-6619540 |
🏢 ৰাজ্যিক কল্যাণ দপ্তৰ | নিজ ৰাজ্যৰ Social Welfare Office |
✅ উপসংহাৰ: শিক্ষা এতিয়া আটাইৰ অধিকাৰ
SC, ST, আৰু OBC শিক্ষাৰ্থীসকলৰ বাবে ২০২৫ বৰ্ষৰ এই শিক্ষাবৃত্তি আঁচনি যেন এক নতুন আশাৰ পোহৰ। আৰ্থিক সংকটত ভুগা শিক্ষাৰ্থীসকলৰ বাবে ই এক বৃহৎ সহায়। চৰকাৰে যি দিশত আগবাঢ়িছে, সেই দিশত জনসাধাৰণৰ অংশগ্ৰহণে এই আঁচনি অধিক সফল কৰিব।
শিক্ষা মানে কেৱল পঢ়া নহয় — ই আত্মবিশ্বাস, সমাজৰ ভিতৰত আত্মমৰ্যাদা আৰু আগবাঢ়ি যাবৰ সাহস। এই বৃত্তি আঁচনিয়ে সেই সাহস যুগায়।