आपण वाहनधारक आहात का? मग High Security Registration Plate (HSRP) म्हणजे काय आणि ते कसे मिळवायचे हे जाणून घेणे फार आवश्यक आहे. सरकारने आता सर्व वाहनांसाठी HSRP नंबर प्लेट लावणे अनिवार्य केले आहे. या लेखात आपण HSRP ची संपूर्ण माहिती घेणार आहोत — HSRP म्हणजे काय, ते कसे मिळवायचे, किंमत काय आहे, दंड काय आहे आणि इतर महत्वाच्या गोष्टी.
Advertising
HSRP नंबर प्लेट म्हणजे काय?
HSRP म्हणजे ‘हाय सिक्युरिटी रजिस्ट्रेशन प्लेट’ — ही सरकारने तयार केलेली एक विशेष प्रकारची वाहनांची नंबर प्लेट आहे, जी चोरी, क्लोनिंग, आणि गैरवापर रोखण्यासाठी तयार केली आहे. सामान्य नंबर प्लेट्सपेक्षा HSRP मध्ये काही खास तंत्रज्ञान वापरलेले असते.
यामध्ये:
प्रत्येक प्लेटवर एक युनिक लेझर कोड (RFID कोड) असतो.
प्लेटवर होलोग्राफिक स्टिकर असतो.
प्लेटसाठी नॉन-रिमुव्हेबल स्नॅप लॉक वापरला जातो, ज्यामुळे तो सहज काढता येत नाही.
प्लेट अत्यंत टिकाऊ आणि रिफ्लेक्टिव्ह मटेरियलची बनलेली असते.
हे सर्व वैशिष्ट्ये वाहनांच्या सुरक्षिततेसाठी अनिवार्य आहेत.
HSRP नंबर प्लेट का अनिवार्य करण्यात आली आहे?
केंद्रीय मोटर वाहन नियमांनुसार (CMVR, Rule 50), HSRP नंबर प्लेट लावणे बंधनकारक आहे. या निर्णयामागील काही महत्वाचे कारणे आहेत:
वाहन चोरी व क्लोनिंग कमी करणे: अनधिकृत नंबर प्लेट बनविणे किंवा चोरी करणे कठीण होते.
सामान्य वाहनांची एकसंध ओळख: सर्व वाहनांवर एकसारखी नंबर प्लेट असल्यामुळे तपासणी सुलभ होते.
ट्रॅफिक नियमांची अंमलबजावणी सुधारली जाते: पोलिसांना वाहन ओळखण्यात आणि गुन्हेगारी तपासण्यात मदत होते.
सार्वजनिक सुरक्षा वाढते: सुरक्षित वाहनांमुळे रस्ते सुरक्षित होतात.
म्हणूनच सरकारने सर्व राज्यांत HSRP अनिवार्य केला आहे.
ऑनलाईन HSRP नंबर प्लेट कशी मागवावी?
पूर्वी RTO कार्यालयात जाऊन नंबर प्लेट लावावी लागायची, पण आता ही प्रक्रिया सोपी आणि ऑनलाईन उपलब्ध आहे. काही सोप्या स्टेप्सने तुम्ही घरबसल्या HSRP नंबर प्लेट मागवू शकता.
स्टेप १: तुमचा राज्य आणि RTO कोड निवडा
आपल्या वाहनाची नोंदणी कुठल्या जिल्ह्यात झाली आहे त्यानुसार RTO कोड निवडा. महाराष्ट्रात खालीलप्रमाणे RTO कोड वापरले जातात:
तुमच्या राज्याच्या परिवहन विभागाच्या अधिकृत वेबसाइटवर किंवा अधिकृत HSRP विक्रेत्यांच्या वेबसाइटवर जाऊन अर्ज फॉर्म भरा. आवश्यक माहिती:
वाहन क्रमांक
चेसिस नंबर किंवा इंजिन नंबर
वाहनाचा प्रकार (दोनचाकी, चारचाकी)
RTO कोड
संपर्क क्रमांक आणि ईमेल
स्टेप ३: ऑनलाईन फी भरा
HSRP नंबर प्लेटसाठी शुल्क सामान्यतः ₹५०० ते ₹१२०० दरम्यान असते. फी वाहनाच्या प्रकारानुसार आणि राज्यानुसार बदलू शकते. तुम्ही क्रेडिट/डेबिट कार्ड, UPI किंवा नेट बँकिंगने ही फी भरू शकता.
स्टेप ४: ऑर्डरची पुष्टी आणि बसवणीची तारीख ठरवा
फी भरल्यानंतर तुम्हाला ऑर्डरची पुष्टी करणारा मेसेज किंवा ईमेल येईल. त्यात तुमच्या नंबर प्लेटच्या डिलिव्हरी किंवा बसवणीबाबत माहिती असेल. काही वेळा विक्रेते तुमच्या घरपोच नंबर प्लेट पाठवतात किंवा तुमच्या जवळील अधिकृत बसवणी केंद्रावर बसवणीसाठी बोलावतात.
स्टेप ५: अधिकृत विक्रेत्यांकडून HSRP बसवणी करणे
HSRP नंबर प्लेट फक्त अधिकृत विक्रेत्यांद्वारे बसवली जावी, हे फार महत्वाचे आहे. अन्यथा नंबर प्लेट योग्यप्रकारे बसवली न गेल्यास, नियम मोडल्याचा दंड भोगावा लागू शकतो. तुम्ही स्वतः बसवण्याचा प्रयत्न करू नका कारण ही प्लेट चोरी-छुपी टाळण्यासाठी विशेष तंत्रज्ञानाने बनवलेली असते.
HSRP नंबर प्लेट लावण्याचा दंड आणि कायदे
जर तुम्ही दिलेल्या कालावधीत HSRP नंबर प्लेट लावली नाही तर काय होईल?
केंद्रीय मोटर वाहन नियम CMVR, Rule 59 आणि मोटर वाहन कायदा 1988 च्या कलम 177 नुसार दंड ठोठावला जातो.
दंडाची रक्कम सुमारे ₹1000 आहे.
1 एप्रिल 2019 नंतर नोंदणीकृत वाहनांवर हा नियम कडकरीत्या लागू होतो, तसेच दंड अधिक वाढू शकतो (कलम 190(2) अंतर्गत).
काही राज्य सरकारांनी वाहन ताब्यात घेण्याचीही खबरदारी दिली आहे, जर नियमांची अवहेलना झाली तर.
ट्रॅफिक पोलीस आणि वाहतूक विभाग दररोज तपासणी करत आहेत आणि नियमांची काटेकोर अंमलबजावणी करत आहेत.
म्हणून जितक्या लवकर शक्य असेल तितक्या लवकर HSRP नंबर प्लेट लावणे गरजेचे आहे, जेणेकरून दंड आणि कायदेशीर त्रास टाळता येईल.
HSRP नंबर प्लेट लावल्याने होणारे फायदे
HSRP नंबर प्लेट फक्त कायदेशीर बंधन नव्हे तर अनेक फायदे देणारी आहे, जसे:
सुरक्षा वाढवते: लेझर कोड व RFID चिपमुळे वाहन ओळखणे आणि ट्रॅक करणे सोपे होते, तसेच चोरी आणि क्लोनिंग कमी होते.
टिकाऊपणा: ही प्लेट्स उच्च प्रतीच्या अॅल्युमिनियमपासून बनवलेली असतात आणि हवामानास अनुकूल टिकतात.
समानता: सर्व वाहनांवर एकसंध डिझाइनमुळे ओळखणे सोपे होते.
कायदेशीर पालन: नियमांनुसार वाहन चालवल्याने कोणत्याही प्रकारच्या दंडातून सुटका होते.
पुनर्विक्री मूल्य वाढवते: योग्य नंबर प्लेट असलेले वाहन जास्त विश्वासाने खरेदी होते आणि त्याची किंमत चांगली मिळते.
महत्त्वाच्या कोड्स आणि माहिती
HSRP साठी नेहमी तुमच्या वाहनाची नोंदणी केलेल्या RTO कोडची योग्य निवड करा.
प्रत्येक प्लेटवर एक क्रोमियम बेस्ड QR कोड आणि होलोग्राम असतो.
नंबर प्लेट नॉन-रिमुव्हेबल स्नॅप लॉक सिस्टमने बंद केलेली असते.
अर्ज ऑनलाईन पोर्टल्स किंवा राज्य परिवहन वेबसाइटवरून करा.
HSRP संदर्भातील काही सामान्य प्रश्न (FAQs)
१. मी स्वतः HSRP नंबर प्लेट बसवू शकतो का? नाही, HSRP फक्त अधिकृत विक्रेत्यांद्वारेच बसवावी लागते, ज्यामुळे नंबर प्लेट चोरी किंवा बदल होण्यापासून सुरक्षित राहते.
२. HSRP बसवण्याची शेवटची तारीख काय आहे? राज्यानुसार तारीख वेगवेगळी असू शकते, पण सरकारने दिलेल्या अंतिम तारखेपर्यंत सर्वांनी HSRP बसवणे अनिवार्य आहे. उशीर झाल्यास दंड आकारला जातो.
३. HSRP किती खर्च येतो? दोनचाकींसाठी साधारण ₹५०० ते ₹७०० आणि चारचाकींसाठी ₹९०० ते ₹१२०० पर्यंत खर्च येतो. राज्यांनुसार किंमतीत थोडा फरक असू शकतो.
४. माझ्या वाहनाची नोंदणी २०१९ पूर्वी झाली आहे, तरीही मला HSRP बसवावी लागेल का? होय, सर्व वाहनांना HSRP अनिवार्य आहे, परंतु दंड लावण्याच्या तरतुदी नोंदणी वर्षानुसार वेगवेगळ्या असू शकतात.
निष्कर्ष
HSRP नंबर प्लेट लावण्याचा नियम सरकारने रस्ते सुरक्षित आणि वाहनांचा गैरवापर कमी करण्यासाठी आणलेला आहे. आता ऑनलाईन सहज अर्ज करून, योग्य RTO कोड निवडून, ऑनलाईन फी भरून, आणि अधिकृत विक्रेत्यांद्वारे HSRP बसवणे फार सोपे झाले आहे.
जर आपण वेळेवर HSRP नंबर प्लेट बसवली नाही, तर दंडासह अनेक कायदेशीर अडचणींना सामोरे जावे लागेल. त्यामुळे आपल्या वाहनाला सुरक्षित आणि कायदेशीर बनवण्यासाठी आजच HSRP नंबर प्लेट मागवा आणि बसवा.
आपणास तुमच्या राज्याच्या परिवहन विभागाच्या अधिकृत वेबसाइटवरून किंवा अधिकृत HSRP विक्रेता पोर्टलवर जाऊन हा अर्ज करता येईल. सुरक्षित रहा, कायदेशीर रहा!
